Jak rozpoznać dowód kolekcjonerski? To pytanie coraz czesciej nurtuje osoby, ktore moga miec do czynienia z podejrzanymi dokumentami. W dobie zaawansowanych technologii druku i coraz łatwiejszego dostepu do falsyfikatów, odroznienie prawdziwego dokumentu tożsamości od tzw. „dowodu kolekcjonerskiego” może stanowić prawdziwe wyzwanie dla przeciętnego człowieka. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest taki dokument, jak wyglada proces jego wytwarzania, jakie cechy mogą zdradzić jego nieautentyczność oraz jakie konsekwencje grożą za posługiwanie sie nim.

Kolekcjonerskie dokumenty to swoiste podrobki oryginalnych dokumentow tożsamości. Mimo że ich posiadanie samo w sobie nie stanowi przestępstwa, to ich wykorzystywanie w celu potwierdzenia tozsamości jest juz działaniem niezgodnym z prawem. Funkcjonują one w szarej strefie, a ich sprzedawcy reklamuja je jako pamiątki czy rekwizyty, podczas gdy nabywcy czesto traktuja je jako sposob na obejscie prawa.

 

Jak rozpoznać dowód kolekcjonerski? Kluczowe cechy falsyfikatu

Odroznienie kolekcjonerskiego dowodu osobistego od oryginału moze być trudne, zwlaszcza jesli mamy do czynienia z wysokiej jakosci falsyfikatem. Istnieje jednak kilka elementow, na które warto zwrocic uwage:

1. Nasycenie kolorów – Podrabiane dokumenty często charakteryzuja sie intensywniejszymi, bardziej nasyconymi kolorami niz oryginały. Autentyczne dokumenty tożsamości maja bardziej stonowane, delikatniejsze barwy.
2. Powłoka dokumentu – Oryginalny dowód osobisty posiada specjalną powłokę ochronną, która ma charakterystyczny, subtelny połysk. Dokument kolekcjonerski czesto ma zbyt błyszczaca powierzchnie, dającą mocniejszy odblask światła.
3. Hologram i elementy optycznie zmienne – W prawdziwym dowodzie osobistym, na okrągłym hologramie znajdujacym sie w prawym dolnym rogu fotografii, powinny być widoczne litery RP umieszczone na mapie Polski. Element ten zmienia barwę w zalezności od kąta patrzenia. W podróbkach efekt ten jest słabszy lub mniej widoczny.
4. Mapa Polski z literami RP – Na odwrocie oryginalnego dokumentu znajduje sie kontur mapy Polski z literami RP, wykonany specjalną farbą optycznie zmienną. W falsyfikatach ten efekt zmienności kolorów jest czesto słabszy lub nieobecny.
5. Elementy wypukłe – W autentycznym dowodzie osobistym niektóre elementy są wyczuwalne dotykiem – przede wszystkim nazwisko posiadacza oraz data urodzenia, które sa lekko wypukłe. Na przedniej stronie dokumentu znajduja sie również wypukłe litery „DO” w alfabecie Braille’a.

Metody identyfikacji fałszywego dowodu osobistego stosowane przez służby są bardziej zaawansowane i wykorzystują specjalistyczny sprzęt. Funkcjonariusze policji podczas kontroli maja dostęp do baz danych, takich jak Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców czy baza danych o dowodach osobistych, co pozwala im szybko zweryfikować, czy osoba posługująca się dokumentem faktycznie istnieje i ma wydany taki dokument.

 

W jaki sposób powstają kolekcjonerskie dowody osobiste?

Wiedza o tym, jak powstaja falszywe dokumenty moze pomóc w ich rozpoznawaniu. Proces wytwarzania dowodów kolekcjonerskich zazwyczaj wyglada następująco:

1. Zamówienie online – Klient znajduje odpowiednia stronę internetową oferującą tego typu usługi. Ceny wahaja sie od 600 zł do nawet 2800 zł, w zależności od jakości wykonania i zastosowanych zabezpieczeń.
2. Przesłanie danych i zdjęcia – Zamawiający wypełnia formularz z danymi, które maja znaleźć się na dokumencie (mogą to być zarówno jego własne dane, jak i cudze), oraz przesyła zdjęcie i skan wzoru podpisu.
3. Opłata – Płatność najczesciej odbywa się za pomocą kryptowalut lub innych trudnych do śledzenia metod, co zapewnia anonimowość zarówno kupującego, jak i sprzedającego.
4. Produkcja – Dokument jest wytwarzany przy uzyciu zaawansowanych technik drukarskich. W zalezności od ceny, może zawierać rózne zabezpieczenia takie jak hologramy, nadruki UV, mikrodruki czy farby optycznie zmienne.
5. Dostawa – Gotowy dokument jest wysyłany do odbiorcy, czesto za pośrednictwem paczkomatu lub kuriera. Cały proces od zamówienia do otrzymania dokumentu moze trwać zaledwie kilka dni.

Warto wiedziec, że produkcja dokumentów kolekcjonerskich jest nielegalna od lipca 2019 roku, gdy weszła w życie ustawa o dokumentach publicznych. Zgodnie z art. 58 tej ustawy, „Kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnosci albo pozbawienia wolności do lat 2”.

 

Jak sprawdzić autentyczność dowodu osobistego?

Według zaleceń Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, kazdy może samodzielnie sprawdzić podstawowe zabezpieczenia dowodu osobistego:

1. Sprawdzenie pod światło – W prawym, górnym rogu przedniej strony dowodu znajduje się pole z elementami graficznymi. Na odwrocie dokumentu jest podobne pole. Oglądajac dowód pod światło, powinieneś zobaczyć litery RP, które tworza sie z elementów graficznych umieszczonych po obu stronach dokumentu (zabezpieczenie recto-verso).
2. Oglądanie pod różnymi kątami – Na odwrocie dokumentu znajdujący sie kontur mapy Polski z literami RP powinien zmieniac kolor w zależności od kąta patrzenia. Podobnie hologram na zdjęciu zmienia barwę przy poruszaniu dokumentem.
3. Dotykanie powierzchni – Nazwisko posiadacza i data urodzenia powinny być wyczuwalne dotykiem. Również litery „DO” w alfąbecie Braille’a w górnej częsci dokumentu można wyczuc palcami.
4. Użycie lupy – Pod powiększeniem można dostrzec mikrodruki – niezauważalne gołym okiem małe litery tworzace napis „RZECZPOSPOLITAPOLSKA” pod naglówkiem „Dowód osobisty”.
5. Sprawdzenie w świetle UV – Pod światłem ultrafioletowym widoczne są specjalne elementy graficzne naniesione farbą widoczną tylko w takim świetle.

W przypadku wątpliwości co do autentyczności dokumentu, warto porównać go z innym, pewnie oryginalnym dokumentem lub skontaktować się z organami ścigania.

 

Jakie są konsekwencje posługiwania się fałszywym dowodem osobistym?

Posiadanie dowodu kolekcjonerskiego nie jest karalne, jednak posługiwanie się nim jako autentycznym dokumentem tożsamości już tak. Zgodnie z art. 270 Kodeksu karnego, „Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Konsekwencje mogą być jednak znacznie powazniejsze w przypadku, gdy fałszywy dokument zostanie użyty do popełnienia innych przestępstw, takich jak:

1. Wyłudzenia kredytów i pożyczek – Oszusci mogą wykorzystać cudze dane osobowe umieszczone na fałszywym dowodzie do zaciągnięcia zobowiązań finansowych.
2. Wymiana karty SIM – Znane są przypadki, gdy przestępcy z podrobionymi dokumentami wymieniali kartę SIM ofiary, uzyskując w ten sposób dostęp do autoryzacji bankowych.
3. Sprzedaż nieruchomości – Zdarzają się sytuacje, gdy za pomocą sfałszowanego dowodu osobistego sprzedawane są cudze mieszkania czy domy.
4. Oszustwa przy sprzedaży pojazdów – Falszywe dokumenty moga być wykorzystywane przy nielegalnej sprzedaży skradzionych samochodów.

Jak chronić się przed negatywnymi skutkami dowodów kolekcjonerskich?

Aby zminimalizowac ryzyko związane z dokumentami kolekcjonerskimi, warto stosowac się do następujących zasad:

1. Chroń swoje dane osobowe – Nie udostępniaj skanów swoich dokumentów tożsamości bez wyraźnej potrzeby. Jeśli musisz to zrobić, oznacz skan napisem „KOPIA” lub podobnym.
2. Monitoruj swoją historię kredytową – Korzystaj z usług oferowanych przez BIK (Biuro Informacji Kredytowej), które pozwalaja na otrzymywanie alertów, gdy ktoś próbuje zaciągnąć kredyt na Twoje dane.
3. Zastrzegaj zgubione dokumenty – W przypadku zgubienia lub kradzieży dokumentu, natychmiast go zastrzeż, kontaktując się z odpowiednimi instytucjami.
4. Sprawdzaj kontrahentów – Przy zawieraniu waznych transakcji (np. zakup samochodu, wynajem mieszkania) prosć o pokazanie oryginalnego dowodu osobistego i sprawdz jego autentyczność.
5. Korzystaj z dodatkowych zabezpieczeń – Usługi takie jak ChronPESEL czy opcje zastrzegania dokumentów oferowane przez banki mogą zapewnić dodatkową ochrone.

Świadomosc istnienia problemu fałszywych dokumentów tożsamości oraz znajomość metod ich rozpoznawania to podstawowe narzędzia w walce z tego typu przestępstwami. Pamietaj, że jak rozpoznac dowód kolekcjonerski to jedna kwestia, ale równie ważna jest umiejętność ochrony swoich danych osobowych przed wykorzystaniem przez nieuczciwych oszustów.

Rozpoznanie dowodu kolekcjonerskiego może być trudne dla przeciętnego człowieka, ale zwracając uwagę na opisane powyżej cechy oraz zachowując czujność przy transakcjach wymagających weryfikacji tozsamości, możemy się skutecznie chronić przed negatywnymi konsekwencjami tego procederu. W razie wątpliwości najlepiej skontaktować się z odpowiednimi służbami, które dysponują profesjonalnymi narzędziami do weryfikacji autentyczności dokumentów.