Jak sprawdzić czy dowód osobisty jest oryginalny? To pytanie nurtowało mnie od dawna zwłaszcza gdy kolega z banku powiedzial mi, ze w zeszłym tygodniu jakiś typek próbował załozyc konto na lewy dowód. No i potem, jak juz zaczałem drążyć temat, to okazało się ze tych falsyfikatów jest cała masa.
Napiszę szczerze, ze byłem w szoku ile ludzi stara się o fałszywe dokumenty! Do napisania tego tekstu zmotywowala mnie historia sąsiadki która wynajela mieszkanie komuś z „kolekcjonerskim dowodem” i potem nie mogła pozbyc się lokatora. Masakra!!!
Historia Pani Krysi, czyli jak łatwo dać się nabrać…
Sąsiadka z 3 piętra, Pani Krysia, emerytowana nauczycielka, odziedziczyła mieszkanie po cioci z Wrocławia. Mieszkanie ładne, wyremontowane, w dobrej dzienicy. Postanowiła je wynająć, bo przeciez dodatkowy grosz się przyda. Zgłosił się miły pan, elegancko ubrany, dobrze się prezentował. Oczywiście pokazal jej dowód osobisty – ładny, nowiutki. I tu się zaczyna problem.
Jak mi potem opowiadala „a skąd ja miałam wiedziec ze to podróbka? Wyglądal jak kazdy inny dowód!”. Podpisali umowe, facet wprowadził się, zapłacił za pierwszy miesiąc i kaucje… a potem przestał płacić. A gdy próbowała go eksmitowac, okazalo sie że dane z dowodu sa fałszywe. I znajdz teraz wiatru w polu…
„Jakbym tylko wiedziala wtedy, jak sprawdzic czy dowód osobisty jest oryginalny” powtarzala, gdy spotykałyśmy sie na kawie.
Moje śledztwo – jak odróżnić prawdziwy dowód od podróbki?
Ta historia tak mnie zaintrygowala, ze postanowiłem zgłębić temat. Zacząłem od przeczytania wszystkiego co sie da o zabezpieczeniach dokumentów. Potem pogadałem z kumplem, który pracuje w banku (nie powiem jakim, ale jest na „P”…) – on ma spore doświadczenie bo codziennie sprawdza dokumenty. No i jeszcze zadzwoniłem do wujka z policji…
I oto co udalo nam się wspólnie ustalić:
Metoda 1 – Światło proszę!
Najprostszy sposób? Pod światło! Bierzesz dowód do ręki i podnosisz go do światla – najlepiej takiego dziennego. W prawym górnym rogu przedniej stronie dowodu są elementy graficzne, na drugiej stronie takze. Jak patrzysz przez dokument to powinny sie złożyć w litery „RP”. Serio! Ten patent nazywa się „recto-verso” i falszywe dokumenty rzadko go mają.
Mój kumpel z banku mówi, że już na tym etapie wykrywaa większosc podróbek. Uważam że to naprawde dobry patent, sprawdziłem na swoim dowodzie i rzeczywiscie litery RP są widocznie.
Metoda 2 – Ruszaj tym dowodem!
Inny patent? Ruszaj dowodem pod różnymi kantami. Na tylnej stronie dokumentu jest kontur Polski z literami RP. Ten element zmienia kolor jak ruszasz dowodem. Podobnie na przodzie, koło zdjęcia, jest hologram który tez zmienia barwe.
Wczoraj w drodze do pracy sprawdziłem swój dowód w autobusie. Babka siedząca obok patrzyła na mnie dziwnie, gdy przez 5 minut majtałem dowodem w różne strony… ale co tam! W imie nauki! Faktycznie kolory sie zmieniaja, najpierw na zielono, a potem jakby na fioletowo.
Metoda 3 – Dotyk nie kłamie…
Teraz patent, o którym mało osób wie – DOTYK!
Na prawdziwym dowodzie nazwisko i data urodzenia są wypukłe. Polecam przejechać palcem i poczuc. W gornej części jest też wypukły napis „DO” alfabetem Braille’a (dla niewidomych). Tego na oko nie zobaczysz, ale jak przejedziesz palcem – poczujesz!
Teść moj mial kiedys podrobiony dokument. Tzn nie on podrabiał!!! Ktoś mu podrobił! Ufffff… dziewczyna brata przyjaciela pracuje w banku i mówi, że podróbki albo nie maja wypuklości w ogóle, albo są słabo wyczuwalne. No kurde, ze tez na takie rzeczy ludziska wpadaja.
Metoda 4 – „Drobny” druk…
Masz lupę? Nie? To kup za 10 zł bo sie przyda! pod napisem „Dowód osobisty” na przedniej stronie jest mikrodruk z napisem „RZECZPOSPOLITAPOLSKA”. Lol, nawet nie wiedziałem! Ten tekst jest tak drobny, ze gołym okiem ledwo widać, że tam coś jest.
Zrobiłem eksperyment – mój kolega ma dowód, który dostał 2 lata temu, a ja mam starszy. oba sprawdziliśmy przez lupe i oba mają mikrodruk, chociaż w jego nowym jest on bardziej wyrazisty. Stare dowody tez to miały, ale jakość druku była gorsza.
Falsyfikaty często nie maja mikrodruku wcale albo jest on zwykłym, drobnym tekstem a nie prawdziwym mikrodrukiem.
Metoda 5 – „Świecidełka”…
Jak masz w domu lampę UV to super, jak nie – pewnie nie będziesz jej kupowac tylko dla tej okazji (choć sa tanie, ok 30 zl). Pod światłem ultrafioletowym oryginalny dowód ma specjalne elementy widoczne tylko w UV.
Zabawna historia – kiedys na imprezie w klubie bramkarz miał taka lampę i sprawdzał nią czy banknoty nie są falszywe. Zapytałem czy mogę sprawdzić dowód – najpierw się zdziwił, ale potem się zgodził. I faktycznie, pod UV pojawiły się dodatkowe wzory, ktorych normalnie nie widac!
Podróbki w akcji, czyli gdzie mozna sie na nie natknac?
Zdajesz sobie sprawe ile jest miejsc, gdzie ktos moze probowac uzyc podrobionego dokumentu? Na podstawie rozmów ze znajomymi i własnych doświadczen wywnioskowałem, ze najczęstsze sytuacje to:
Kredyty i pozyczki – MEGA popularne!
Znajoma pracuje w firmie pożyczkowej (nie powiem jakiej, ale jest dosyć znana z reklam TV). Mówi, że co tydzień trafiaja się osoby z podrobionymi dowodami, które próbują wyłudzić kredyt. Często są to dobrze ubrani ludzie, którzy wcale nie wyglądaja na oszustów! Ale bank i tak ich weryfikuja w systemie, więc oszustwo wychodzi na jaw.
Nie polecam próbować, bo:
- grozi za to 5 lat więzienia
- i tak wywali cie system
No ale oczywiscie podejrzewam, ze w małych firmach pożyczkowych, zwłaszcza online, sprawdzenie moze byc mniej dokładne. To dlatego tyle słyszymy o kredytach wziętych na cudze dane.
Wynajem mieszkań – plagaa!
Pani Krysia nie była pierwsza i nie ostatnią, która dała sie nabrać. Oszusci wynajmują mieszkania na fałszywe dane, nie płacą, a potem trudno ich eksmitować bo… nie wiadomo kim naprawdę są!
Jak wynajmujesz komuś mieszkanie, ZAWSZE dokładnie sprawdz dokument:
- zobacz pod światło
- sprawdź dotykowe elementy
- porównaj twarz z osoba (ale nie mow „hej, wyglądasz inaczej niż na zdjeciu”, bo się obrazi jak to prawdziwy dokument…)
Z doświadczenia Pani Krysi wynika, ze warto tez zrobic sobie skan lub zdjęcie tego dokumentu. Ale zawsze mowie – UWAGA – jak juz robisz skan czyjegos dowodu, to niech ta osoba dopisze na karteczce, kiedy i w jakim celu go udostępnia! Dzięki temu trudniej będzie wykorzystać ten skan do złych celów.
Telefony na kartę – nowy trend!
Ta to wgl masakra jaka!! słyszeliście o „SIM swapu”? Oszuści wyłudzają duplikat karty SIM na podrobione dokumenty a następnie dostają się do konta bankowego ofiary. Zgroza!
Ja osobiście dlatego ustawilem sobie w banku, ze oprócz kodu SMS muszę jeszcze potwierdzic w aplikacji. Polecam!
Co robić, gdy masz wątpliwości…?
No ale co zrobic, jak masz watpliwości, czy dokument jest prawdziwy? Oto moje rady:
- Poprość o DRUGI dokument tozsamosci – np. prawo jazdy czy paszport. Oszusci zwykle mają podrobiony tylko jeden dokument.
- Zadaj pytania o dane z dowodu – np. „Przepraszam, ale kod pocztowy jest troche rozmazany, czy mógłbym poprosić o potwierdzenie?” Oszuści czasem nie pamietaja danych, które są na podrobionm dokumencie.
- Zadzwoń na infolinię banku czy urzedu i zapytaj o procedurę weryfikacji dokumentu. Czesto mogą Ci podpowiedziec, jak sprawdzic.
- Zaufaj intuicji! Jak coś wydaje Ci sie podejrzane, to lepiej dmuchac na zimne. Pani Krysia do dziś żałuje, ze nie poszla za głosem intuicji.
No i co chyba najważniejsze – jesli masz DUZE wątpliwości, możesz odmówić zawarcia transakcji. Poprostu. Bez podawania powodu. Wolisz stracic klienta czy stracic pieniądze…?
Jak chronić SWÓJ dowód?
A co z druga strona medalu? Jak zadbac o to, zeby nikt nie podrobił TWOJEGO dowodu?
Zasada nr 1 – nie dawaj nikomu swojego dowodu „pod zastaw”. Nawet jak wypożyczasz rower czy kajak. To nie jest legalnie i naraża Cie na ogromne ryzyko.
Druga sprawa – skanow dokumentów. Czasami musisz przesłać skan dowodu, np. do banku. Wtedy zrob tak:
- nanieś znak wodny z data i celem, np. „Dla banku XYZ, do wniosku o konto, 15.04.2023”
- zamazuj część numeru dowodu i numeru PESEL
Mój znajomy informatyk nauczył mnie jeszcze, zeby cały czas mieć włączone powiadomienia z BIK! Kosztuje to jakies 100 zł na rok i dostajesz SMSa, jak ktoś próbuje wziac kredyt na Twoje dane. Bezcenne!
Ostatnie przemyslenia…
Jak sprawdzić, czy dowód osobisty jest oryginalny? Teraz juz wiesz! Te proste metody mogą uchronic cie przed wieloma problemami – od strat finansowych po kłopoty prawne. Ja tam od czasu historii Pani Krysi zawsze dokładnie sprawdzam dokumenty.
Ale pamietajmy też, ze żaden system nie jest doskonały. Oszuści sa coraz bardziej pomysłowi, a „kolekcjonerskie dokumenty” coraz lepiej wykonane. Dlatego trzeba być czujnym i najlepiej łaczyc kilka metod sprawdzania na raz.